จริยธรรมอาจถูกกำหนดเป็นบรรทัดฐานและค่านิยมระหว่างสิ่งที่ถูกและสิ่งที่ผิดสิ่งที่ดีและสิ่งที่ไม่ดี อิสลามสอนให้แสดงออกในสิ่งที่เป็นบทบาทหน้าที่ในการทำงาน ความรับผิดชอบในความเป็นนายจ้างหรือลูกจ้าง ยิ่งมีความสำคัญกับหลักการศาสนามากเท่าใด ความรับผิดชอบยิ่งมากเท่านั้น การอุทิศตนให้กับองค์กรการทำงาน การทำงานแบบเกินผลตอบแทนเพื่อหวังความโปรดปรานจากพระผู้เป็นเจ้า เพื่อการดำรงชีวิตและความเป็นอยู่คุณภาพชีวิตที่ดี สิ่งที่แสดงออกถึง ความอดทน วินัยระเบีบยแบบแผนในการทำงานและให้ความสำคัญในค่านิยมที่สำคัญในศาสนาอิสลาม สิ่งเหล่าจะส่งผลต่อการยอมรับนับถือ และยังถือว่า เป็นการนำเสนอแบบอิสลามอีกแบบหนึ่งคือ ทำให้ต่างศาสนิกยอมรับในความสามารถ อิสลามสอนในเรื่องมารยาท ความรับผิดชอบต่อตนเอง ให้แสดงออกถึงความมีน้ำใจ ความเคารพให้เกียรติ ความเท่าเทียม น้อมรับความคิดเห็นในการทำงาน และขาดไม่ได้คือความใจเย็น ความฉลาดทางอารมณ์ การดำเนินงานภายใต้พหุวัฒนธรรม ที่เราพบเจอในธุรกิจสมัยใหม่ การยึดหลัก ชะรีอะห์ กฏหมายอิสลามในการดำเนินชีวิตถือเป็นเกราะป้องกันเพื่อความสำเร็จในโลกนี้และโลกหน้า
คุณลักษณ์การบริหารในมุมมองของอิสลาม โลกสมัยใหม่ โลกแห่ง disruption การเปลียนแปลงที่คาดไม่ถึง การสร้างผลกำไรแม้บางครั้งที่จะต้องออกห่างจากแนวทางที่ถูกต้อง แต่ในความเป็นการสะสมที่มากเกินไป กำไรที่มากเกินไป อาจจะทำให้หลุดพ้นออกจากสาระบบแห่งความถูกต้อง ทุกศาสนาถือความมีศีลธรรมและจริยธรรมที่สมบูรณ์มากที่สุดนั้นคือปัจจัยแห่งความสำเร็จ อิสลามสอนให้รับรู้และเข้าใจถึงโลกแห่งการทดสอบทางผ่านชีวิตที่ชั่วคราว สิ่งที่ดีจะคงอยู่ตลอดไป ตามแนวทางของท่านศาสดา ความพอใจของพระเจ้า
รางวัลค่าตอบแทน ถือเป็นแรงบันดาลใจในการทำงาน การกำหนดเป้าหมายขององค์กรที่เราผู้นับถือศาสนาอิสลามสามารถร่วมงานกับทุกศาสนาได้ อยู่ในกรอบของศาสนาอิสลามที่ไม่ผิดจริยธรรมแห่งอิสลาม การทำงานภายใต้พหุวัฒนธรรมที่บางครั้งอาจจะเจอการกดดันภายในองค์กร การกินอยู่หรือการอยู่ร่วมกับคนหลายรูปแบบอิสลามให้ความสำคัญและมาตรฐานในตัวบุคคลที่ต่างกัน ความเคร่งครัดที่ต่างกัน
มิติใหม่ในการทำงานแนวคิดและความหมายที่จะกล่าวถึงว่าวัฒนธรรมจะเป็นเหมือนการส่งผลลัพธ์ในการทำงานและถือเป็นปัจจัยที่จะส่งผลให้งานก้าวหน้าต่อไป วัฒนธรรมอิสลามที่มากจากโลกทัศน์ในอิสลามแต่บางอย่างสะท้อนให้เห็นไม่ได้ทั้งหมด ลำดับของความเคร่งครัดที่ต่างกัน การดำเนินนโยบายตามแบบอำนาจหรือตำแหน่งหน้าที่ การให้เกียรติ เคารพผู้สูงอายุ ถือเป็นมารยาทสำคัญในอิสลาม ความเคารพต่อผู้นำ อิสลามสอนให้รู้จัก การเคารพให้เกียรติต่อสิทธิหน้าที่ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง คุณค่ามากมายหลายประการที่มาจากวัฒนธรรมอิสลาม สามารถนำไปใช้ในองค์กร ภูมิปัญญาที่มาจากความอ่อนน้อมถอมตนความอดทน ความยุติธรรม ความภาคภูมิใจ ขณะเดียวกัน ส่วนใหญ่แล้ววิธีการที่ทันสมัยและวัฒนธรรมอิสลามสามารถประคับประคองให้ชีวิตผ่านพ้น วิกฤตไปได้ด้วยดี
หลักการปฎิบัติ Islam and HRM Practices
- การสรรหา
หลายองค์กรในการทำงานตามหลักการอิสลามเคารพผู้นำ ในสมัยการปกครองของท่านอาลีที่มีรูปแบบการปกครองในแบบผู้นำตามลำดับชั้นและการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ตามประวัติศาสตร์อิสลาม การโฆษณาคุณสมบัติให้เหมาะสมกับผู้สมัครหาก ฝ่ายทรัพยากรบุคคลขาดความเป็นมืออาชีพเกิดความลำเอียงหรือ ระบบอุปถัมภ์ที่มีขึ้นจริงในหลายสังคมส่งผลให้เกิดการเมืองในที่ทำงาน แต่ทุกอย่างก็ขึ้นอยู่กับวัฒนธรรมการทำงานในแต่ละที่ เพราะมนุษย์จะมีความเชื่อมั่นในสิ่งที่ตนทำในพื้นที่นั้นๆ อิสลามห้ามในการเล่นพรรคเล่นพวก ระบบการสรรหาที่ขาดจริยธรรมถือเป็นการกระทำที่เอาเปรียบและความเป็นจริงตามกฏเกณฑ์ที่ผู้สมัครสมควรได้รับและสัญญาระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างก่อนการทำงานต้องชัดเจนตรงตามที่กำหนดหรือใกล้เคียงหากเกิดข้อผิดผลาดต้องมีเหตุผลที่ทั้งสองฝ่ายพึงพอใจ
- ระบบการจัดการในองค์กร
ระบบการคัดเลือก หากองค์กรขาดกระบวนการคัดเลือกไม่มีระบบการสัมภาษณ์บางอย่างอาจจะแสดงออกอย่างไม่เป็นธรรม การกระทำบางอย่างที่ไม่ได้รับอนุญาตในหลักการอิสลามแสดงออกทางพฤติกรรมที่เอนเอียง ในส่วนของการฝึกอบรมทุกองค์กรมีการกำหนดทักษะในเรื่องเหล่านี้ เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานเพื่อให้พนักงานมีโอกาสดีขึ้นในการทำงาน ระบบจริยธรรมแบบอิสลามทำให้ทุกคนได้รับความรู้ ในส่วนของความรู้นี้ไม่ได้หมายถึงความรู้พื้นฐานในอิสลามแต่เป็นความรู้ความรับผิดชอบในการประกอบอาชีพการปฎิบัติที่ตรงกับคำสัญญาของนายจ้างถือเป็นวายิบเหนือมุสลิมทุกคนในการปฎิบัติ แม้กระทั่งสัญญาที่นายจ้างกระทำกับลูกจ้างก็เช่นกัน คุณภาพการทำงานคุณภาพทางศิลธรรมและการทำงานในแบบมืออาชีพ
การประเมินประสิทธิภาพการทำงานของแต่ละบุคคลหากสิ่งเหล่านี้ไม่ได้ดำเนินการอย่างมีประสิทธิภาพของงานจะส่งผลต่อการบริหารจัดการในภายหน้า ผลลัพธ์ลดลงไม่ตรงตามเป้าหมายรางวัลที่ถือเป็นส่วนสำคัญขององค์กรเพื่อให้พนักงานรู้ว่าเขานั้นมีความสำคัญเพื่อทุ่มเททำงานหนักและบรรลุเป้าหมาย หากการประเมินการปฎิบัติงานที่ไม่เหมาะสมไม่เพียงพอจะส่งผลต่อการผิดจริยธรรม เพราะบางครั้ง การตั้งคำถามในเชิงอัตวิสัยนำไปสู่การประเมินที่ไม่เป็นธรรม จะส่งผลให้เกิดการปฎิบัติที่ไม่เป็นธรรม และส่งผลต่อการเลิกจ้างการลาออกที่เกิดขึ้นในบางกรณี กฏจริยธรรมที่ได้มาตฐานมักจะหาได้จากบริษัทที่ประสบความสำเร็จซึ่งจะใช้จริยธรรมการทำงานเป็นสิ่งสำคัญและเป็นเหมือนเกราะกำบังในการทำงาน การนำเสนอการขาย เสนอสินค้าแบบไม่ชัดเจนสินค้าที่นำมาเสนอไม่ตรงกับตัวจริงที่ส่งมอบถือเป็นข้อห้ามในหลักการอิสลาม
โดยสรุปอิสลามสอนให้เข้าใจระหว่างกันอยู่ร่วมกันอย่างสันติ การปลูกฝังความถูกต้องและเข้าใจในสิ่งที่ไม่ถูกต้อง จริยธรรมที่อยู่ในมนุษย์จะสะท้อนให้เห็นถึงพฤติกรรม เพื่อสิ่งที่ดีงามที่จะเกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน กับความรับผิดชอบที่พวกเขามอบหมาย นอกจากนั้นแล้วหลักการพื้นฐานต้องมาจากหลักการของอิสลามปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดตวามสำเร็จในชีวิต เพราะการปฎิบัติตามหลักจริยธรรม คำสอนท่านศาสดา คำภีร์ อัลกุรอาน ในการสรรหา การคัดเลือก ฝึกอบรม การประเมิน ปฎิบัติงานแรงจูง ความยุติธรรมในการตัดสินอย่างเป็นกลาง หลักคำสอนในอิสลามสามารถประคับประคองให้องค์กรอยู่รอดและเกิดความก้าวหน้าในการทำงานและความเป็นมาตฐานในการดำรงชีวิต
อาจารย์ประจำศูนย์อิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต วิทยาเขตพัฒนาการ
