อิสราเอลโจมตีเลบานอน บีบให้อิหร่านต้องเปลี่ยนท่าทีจาก “อดทน” ไปสู่ “การตอบโต้” หรือไม่?

นักวิเคราะห์กล่าวว่า การตอบโต้ของอิหร่านเป็นสิ่งที่แน่นอน แต่ผู้นำในเตหะรานต้องการวางแผนการตอบโต้อย่างรอบคอบ

อิหร่านได้อดทนรอคอยนับตั้งแต่เหตุการณ์ลอบสังหาร “อิสมาอิล ฮานิเยห์” หัวหน้าสำนักการเมืองของฮามาส เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม ในกรุงเตหะราน การลอบสังหารบุคคลระดับสูงเช่นนี้ได้สร้างแรงกดดันต่อผู้นำอิหร่านในการตอบโต้ โดยผู้นำสูงสุด “อายะตุลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี” และเจ้าหน้าที่ทางการเมืองและทหารระดับสูงของอิหร่านได้ให้คำมั่นว่าจะล้างแค้นต่ออิสราเอล หลังจากบุคคลสำคัญของแกนต่อต้านถูกสังหารบนแผ่นดินอิหร่าน

ฮานิเยห์และบอดี้การ์ดของเขาถูกสังหารอย่างน่าสงสัย โดยเชื่อกันว่าพวกเขาถูกโจมตีด้วยขีปนาวุธขนาดเล็กใกล้บ้านพักของคณะทูตในย่านที่มั่งคั่งของกรุงเตหะราน นอกจากนี้ การที่อิสราเอลโจมตีเลบานอนอย่างหนัก ทำให้สถานการณ์ยิ่งซับซ้อนขึ้น การโจมตีครั้งนี้ได้สร้างความเสียหายให้กับโครงสร้างพื้นฐานและชีวิตของประชาชนเลบานอน ซึ่งสร้างแรงกดดันต่อผู้นำอิหร่านให้ต้องทบทวนการตอบโต้ในระดับที่ชัดเจนและตรงไปตรงมายิ่งขึ้น

การโจมตีของกองทัพอิสราเอลในเลบานอนได้คร่าชีวิตผู้คนอย่างน้อย 620 คน และทำให้บาดเจ็บอีกหลายพันคนในช่วงเวลาเพียง 4 วัน ตามรายงานของกระทรวงสาธารณสุขเลบานอน ขณะที่ในวันพุธ (25 ก.ย.67) ที่ผ่านมามีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 72 คน ซึ่งนับเป็นการโจมตีที่รุนแรงที่สุดที่เลบานอนเคยเผชิญมาตั้งแต่สิ้นสุดสงครามกลางเมืองเมื่อเกือบ 35 ปีที่แล้ว

เครื่องบินรบของอิสราเอลได้ทิ้งระเบิดจำนวนมากทั่วเลบานอน ทำลายบ้านเรือนและโครงสร้างพื้นฐานพลเรือน ขณะเดียวกันการโจมตีครั้งนี้ได้คร่าชีวิตนักข่าวและทีมกู้ภัย รวมถึงบังคับให้ประชาชนจำนวนมากต้องอพยพหนีออกจากพื้นที่

อิหร่านจะปรับแผนหรือไม่?

อิหร่านยังคงอดทน แม้ว่านายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ของอิสราเอลและรัฐบาลของเขาจะยังคงสังหารชาวปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาและเวสต์แบงก์อย่างต่อเนื่อง ทั้งยังถูกมองว่ากำลังดึงภูมิภาคและสหรัฐฯ เข้าสู่ความขัดแย้งที่ขยายวงกว้างขึ้น

อย่างไรก็ตาม การโจมตีเลบานอนที่เพิ่มขึ้นอาจเร่งให้เกิดการตอบโต้จากอิหร่าน ฮาดี อัฟกาฮี นักวิเคราะห์ตะวันตกเอเชียและอดีตรักษาการทูตอิหร่านประจำเลบานอน ระบุว่าการโจมตีเลบานอนจะมีผลทำให้อิหร่านเร่งตอบโต้ โดยเฉพาะหลังจากสุนทรพจน์ของผู้นำสูงสุดที่ย้ำว่าเฮซบุลเลาะห์ยังไม่ยอมจำนนแม้ถูกโจมตี คาเมเนอียืนยันว่า “ชัยชนะสุดท้ายจะเป็นของฝ่ายต่อต้านและเฮซบุลเลาะห์“

อัฟกาฮีเชื่อว่าอิหร่านจะไม่รอนานจนทำให้ศัตรูรู้สึกว่าไม่มีการตอบโต้ และหลังจากสุนทรพจน์ของคาเมเนอี การโจมตีอาจเกิดขึ้นเร็ว ๆ นี้ นอกจากนี้ พลเอกโมฮัมหมัด บาเกรี ผู้บัญชาการกองทัพอิหร่าน ยังให้คำมั่นว่าอิหร่านจะตอบโต้ต่ออิสราเอลอย่างเด็ดขาดและเป็นอิสระจากพันธมิตรในแกนต่อต้าน

ในขณะเดียวกัน เฮซบุลเลาะห์ได้ยิงขีปนาวุธใส่เทลอาวีฟเป็นครั้งแรก ขณะที่ฮูตีจากเยเมนยิงขีปนาวุธไฮเปอร์โซนิกเข้าสู่ใจกลางอิสราเอลสำเร็จ และกลุ่มต่อต้านในอิรักก็เพิ่มการโจมตีด้วยขีปนาวุธและโดรน อย่างไรก็ตาม อิหร่านอาจต้องการแสดงความสามารถของอาวุธและทดสอบประสิทธิภาพในการโจมตีแบบอิสระมากกว่าการโจมตีร่วม

อัฟกาฮีอธิบายว่า หากเกิดสงครามจริง มันจะเป็นสงครามไฮบริด ไม่ใช่แค่สงครามขีปนาวุธและโดรน และมีความเป็นไปได้ที่อิหร่านจะพุ่งเป้าไปที่เจ้าหน้าที่การเมืองหรือทหารระดับสูงของอิสราเอลในระหว่างปฏิบัติการตอบโต้ อิสราเอลใช้การลอบสังหารมาตลอด ดังนั้น หากมีการลอบสังหารเจ้าหน้าที่อิสราเอล มันจะถูกมองว่าเป็นการตอบโต้และการป้องกันตัว

เขายังย้ำว่า การตอบโต้ของอิหร่านจะอยู่ในกรอบกฎหมายระหว่างประเทศ โดยจะไม่โจมตีสถานที่ทางศาสนา โรงเรียน ตลาด หรือโครงสร้างพื้นฐานพลเรือน แตกต่างจากการโจมตีของอิสราเอลที่มักมุ่งเป้าไปที่เป้าหมายที่ไม่ใช่ทหาร

‘รักษาความได้เปรียบ’

การเลือกตั้งประธานาธิบดีสายกลาง มาซูด เปเซชเคียน อาจแสดงให้เห็นว่าเตหะรานจะมีความยืดหยุ่นและอดทนเชิงกลยุทธ์มากขึ้น แต่ฮาดี อัฟกาฮีชี้ว่าในระดับผู้นำอิหร่าน ไม่มีความเห็นต่างในเรื่องธรรมชาติ ความชอบธรรม หรือความแน่นอนของการตอบโต้

เปเซชเคียนแสดงท่าทีสายกลางในสุนทรพจน์ครั้งแรกต่อที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติเมื่อวันพุธ โดยระบุว่าอิหร่านต้องการเจรจากับชาติตะวันตกและมหาอำนาจโลกอื่น ๆ เกี่ยวกับโครงการนิวเคลียร์และการคว่ำบาตรของสหรัฐฯ อย่างไรก็ตาม เขายังประณามการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในกาซาและเรียกร้องให้มีการหยุดยิง นอกจากนี้ หลังกลับมาเตหะรานในวันพฤหัสบดี เขาได้กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่าได้พูดคุยกับ 15 ประเทศเกี่ยวกับสถานการณ์ในกาซาและเลบานอน พร้อมยืนยันว่า “ระบอบไซออนิสต์และผู้สนับสนุนคือผู้ก่อการร้ายที่ใหญ่ที่สุด” ที่ฆ่าพลเรือนในขณะอ้างตนเป็นผู้สนับสนุนสิทธิมนุษยชนและกฎหมายระหว่างประเทศ

ศาสตราจารย์ซาซาน คารีมี จากคณะโลกศึกษา (Faculty of World Studies) มหาวิทยาลัยเตหะราน อธิบายว่า อิหร่านยังคงรักษาสิทธิ์ในการตอบโต้เมื่ออธิปไตยหรือดินแดนถูกละเมิด แต่ก็ตระหนักถึงเป้าหมายของอิสราเอลด้วย เขาระบุว่า เนทันยาฮูพยายามปกป้องตนเองทางการเมือง ขณะที่อิสราเอลใช้กลยุทธ์ “พันแผลนับพัน” เพราะรู้ว่าการโจมตีครั้งใหญ่เพียงครั้งเดียวไม่สามารถเอาชนะอิหร่านได้

“สาธารณรัฐอิสลามเลือกที่จะรักษาความได้เปรียบและไม่ตอบโต้โดยปราศจากการคิดคำนวณ แม้ว่าอิสราเอลจะกระทำการก่อการร้ายก็ตาม” คารีมีกล่าว พร้อมเสริมว่าอิหร่านจะไม่ตอบโต้แบบไร้การวางแผนที่อาจทำให้ชาติตะวันตกหนุนหลังอิสราเอลมากขึ้น แม้จะมีการโจมตีเลบานอนเพิ่มขึ้น

สหรัฐฯ ได้นำกองกำลังทหารจำนวนมากเข้าสู่ภูมิภาค รวมถึงเรือบรรทุกเครื่องบิน เครื่องบินรบ และขีปนาวุธ เพื่อตอบโต้การลอบสังหารฮานิเยห์ และป้องกันไม่ให้อิหร่านโจมตีอิสราเอลครั้งใหญ่ เช่นในเดือนเมษายนที่ผ่านมา ซึ่งในขณะนั้นอิสราเอลและพันธมิตรตะวันตกต้องป้องกันขีปนาวุธและโดรนอิหร่านหลายร้อยลูก

กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ระบุเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่า ไม่พบการเปลี่ยนแปลงท่าทีของกองกำลังอิหร่านที่บ่งชี้ว่ามีการโจมตีในทันที

คารีมีกล่าวว่า อิหร่านต้องการคาดการณ์ได้มากขึ้น ในขณะที่ยังคงรักษาองค์ประกอบของความประหลาดใจในการโจมตีไว้ แตกต่างการโจมตีที่เคยเกิดขึ้นมาก่อนของกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลาม (IRGC) ต่ออิสราเอลในเดือนเมษายนที่ผ่านมา ซึ่งมีการบอกใบ้อย่างชัดเจน

“อิหร่านไม่ต้องการให้สงครามกลายเป็นประเด็นหลักในขณะนี้ ซึ่งเป็นสิ่งที่อิสราเอลต้องการ ผมเชื่อว่าการตอบโต้ของอิหร่านจะเป็นไปอย่างอดทน แต่จะหนักหน่วงกว่าที่หลายคนคาดคิด“

—

แปลและเรียบเรียงจาก อัลจาซีรา

เขียนโดย Maziar Motamedi

อ่านต้นฉบับ https://www.aljazeera.com/news/2024/9/26/will-israels-onslaught-on-lebanon-force-iran-to-shift-its-approach